Enflasyonda 2018’de başlayan hızlanma, iki değerli büyükşehir İstanbul ve Ankara’da 2019 yerel seçimlerinde etkisini gösterdi. Hayat pahalılığı 2021’de zirveye ulaşırken, 2023 seçimlerinde etkili olması bekleniyordu. Ancak uzmanlar sonuçlara ekonominin yansımalarını göremeyince bir merak başladı. Büyükşehirler ekonomideki sıkıntıları daha mı çok hissediyordu? İstanbul ve Türkiye’nin çeşitli bölgelerindeki fiyatları da karşılaştırdık.
İstanbul, dünyadaki birçok ülkeden daha büyük ve kalabalık bir şehir olmasına rağmen, Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 20’sini barındırıyor. İş, sanat ve medya gibi hemen hemen tüm branşların ana merkezlerinin bulunduğu kent, uzun yıllardır “taş ve toprak altını” olarak göç almaktadır.
Merkezi yaşam alanlarının alanının birçok şehre göre daha geniş olması, nüfusunun oldukça kalabalık olması ve bu oranlarda iş imkanlarının artması İstanbul’un üzerindeki yükü artırmaktadır.
İstanbul’da yaşamanın maliyeti de her zaman taşra olarak anılan Anadolu’nun diğer şehirlerinden farklıdır. Son dönemde yaşanan ayrışma, “ekonomideki sorunu” İstanbullulara daha çok hissettiriyor.
Biz de aradaki farka baktık.
İstanbul ve Konya’da satılık 3+1 ve sıfır ev fiyatlarına baktığınızda fark hissedilmeye başlıyor.
İstanbul’da 7 milyon 500 bine satılan konut, Konya’da 1 milyon 200 bine satılabilecek.
Uzun süredir tartışılan kiralar söz konusu olduğunda, tablo net bir şekilde ortaya çıkıyor. İstanbul’da yaşanan konut krizini tartışma yaratan kiralar, son 4 yılda yüzde 667 artmış görünüyor.
Şehirde ortalama kira 15 bin TL’ye yaklaşırken, Ankara’da 11 bin TL’ye yaklaşan kiralardaki 4 yıllık artış yüzde 700’ün üzerinde görünüyor. İzmir’de ortalama kira 11 bin 600 lira iken Bursa’da 15 bin liranın üzerinde.
Anadolu’ya taşındığımızda artışlar hala yüksek olsa da kiralar fiyat olarak bu şehirlerin oldukça altında kalıyor.
Kayseri, Kırıkkale ve Yozgat’ta durum bu iken Kırşehir’de kiralar 4 yılda yüzde 500’ün üzerinde artmasına rağmen 4 bin lira seviyesinde kalıyor. Gümüşhane’de 4 yılda yaşanan artışın yüzde 178, kira ortalamasının ise 2 bin 652 TL olduğunu görünce gözlerimiz yuvalarından fırlıyor. Bilecik’te 4 bin, Trabzon’da 7 bin seviyelerinde görünüyor.
İş yapmak için alınan ofis kiralarına bakıldığında da durum benzerdir. İstanbul’da 3+1 bir ofisin ortalama kirası 55 bin TL. Daha lüks konumlardaki aylık ofis kiraları neredeyse kırdaki konut fiyatlarına yakın.
Çankırı’da 5+1 şehir merkezinde ofis 8 bin TL’ye kiralanabiliyor.
Araba almak istiyorsanız İstanbul’da yine daha fazla para ödemeniz gerekiyor.
Aramızda kalsa da İstanbul trafiğinde işlem görmemiş araç bulmak daha da zor.
Türkiye genelinde zincir marketlerin binlerce şubesindeki fiyatların birebir aynı olduğu düşünülürken gıda fiyatları söz konusu olduğunda İstanbul farkını ortaya koyuyor.
Güvenilirlik, hijyen, içerik ve ağırlık gibi konulara değinmedik bile. İstanbul’un merkezinde rastgele bir yerde lahmacun fiyatları 44 TL iken etli ekmeğin anavatanı Konya’da 28 TL, Çankırı’da 30 TL.
Gelelim TÜFE’deki önemli kalemlere! Ulaşımda işler değişiyor ve açık hala geniş.
İstanbul’da 30 kilometre yakın sayılabilirken, Anadolu’nun bazı şehirlerinde şehrin bir ucundan bir ucuna 10 kilometre yol gidiyorsunuz. İstanbul’da tam bilet fiyatı toplu ulaşımda (İstanbullular için tek otobüsle ulaşım lüksü) 9,90 TL iken Denizli’de 5,75 TL, Erzurum’da 5 TL, Bingöl’de 5,50 TL. İki katı fiyattan alıma neden olur.
Dünyadaki pek çok şehirden çok daha şairane, “altın taşlı” İstanbul, bu bilgilerle insanı geçim derdine düşürüyor. Vilayetlere göre bu farklılıklar İstanbulluların isyan sebebidir. Ne düşünüyorsun? Yorumlarda buluşalım.
